Hoge huurprijzen duwen jongeren nog meer de schulden in

JIP is een organisatie onder de paraplu van DOCK die jongeren uit heel Rotterdam (12-28 jaar) helpt met allerlei vragen. Dit kan bijvoorbeeld gaan over seks of drugs. Maar de grootste hulpvraag komt vanuit het hebben van schulden. De gemiddelde schuld van jongeren die bij JIP terechtkomen ligt rond de € 18.000, geeft Josine aan. Laat dit even bezinken… Waar komen die hoge schulden toch vandaan? Josine geeft hierbij een onderliggend probleem aan: ’50% van de jongeren die bij JIP komt heeft een jeugdzorgachtergrond. Ze voelen zich vaak niet gewaardeerd, gewenst en hebben niets meegekregen van iemand. Ze hebben trauma(‘s). Depressie en minder levenslust zien we daardoor vaak. En wat voor velen van ons hele logische processen in onze maatschappij zijn, is dat voor deze jongeren niet. Ze begrijpen bijvoorbeeld vaak niet dat je een zorgverzekering niet alleen afsluit wanneer je ziek bent. Ook het versturen van e-mails, digitale loketten bezoeken en online vragenformulieren invullen zijn een uitdaging voor ze. Ze hebben dat nog nooit eerder gedaan. Dus je begint echt bij de basis met ze.
Wat in deze tijden specifiek ook niet meewerkt, zijn de hoge huurprijzen van appartementen en kamers. Bij de JIP jongeren vormt de huurlast, die bij inwonende jongeren schrijnend vaak door de eigen familie wordt opgelegd, een groot onderdeel van hun schuldenpakket.’
Hoe komen jongeren bij JIP terecht?
Een jongere (of de ouders van) kan zelf JIP benaderen via een belletje, WhatsApp, mail of door naar de locatie te komen. Voorheen was de thuisbasis van JIP het Huis van de Wijk Berkelplein, maar door een verbouwing zitten zij nu op het Vredenoordplein. Op meerdere dagen per week worden spreekuren georganiseerd waar echt de tijd wordt genomen voor een jongere. ‘Per jongere kijken we hoeveel uren iemand nodig heeft, dat kunnen we gewoon inplannen. Die laagdrempeligheid ontvangen wij van de jongeren terug,’ geeft Emma van JIP aan. Josine vult aan: ‘JIP is niet gebonden aan een maximaal aantal uur per jongere en onze hulp werkt anoniem. Dus wij bouwen geen dossier van ze op. Ze zijn zelf verantwoordelijk voor hun papieren die ze na het spreekuur weer mee naar huis nemen. We zien dat de jongeren deze vrijheid erg waarderen en dat ze daardoor ook terugkomen.’
Het gebeurt ook vaak dat jongeren doorgestuurd worden naar JIP vanuit de gemeente, schoolmaatschappelijk werk of bijvoorbeeld de reclassering. Vooral als ze jongeren hebben die duidelijk iets moeten doen aan hun financiële situatie, maar daar eigenlijk niet zo gemotiveerd voor zijn. JIP kan de tijd nemen voor ze, zoals geen enkele andere organisatie dat kan.
Wat is het succesverhaal van JIP?
Josine vertelt dat ze een warme band opbouwen met jongeren door de presentiemethode toe te passen. Hierbij gaan de hulpverleners een warme band met de jongeren aan, waarbij ze echt aan hun kant gaan staan. Geen oordelen hebben en nooit zullen zeggen: ‘Wat ben je dom geweest’ of ‘Dat is niet zo slim, hè?’ De JIP-medewerker gaat met de jongeren mee naar instanties en gaat naast ze staan. Ze zullen nooit een jongere laten vallen, ook niet wanneer de hulp buiten het eigen bereik ligt. Bij jongeren met verslavingen bijvoorbeeld zorgen ze dat ze bij de juiste instanties terechtkomen.
De controle pakken als succesverhaal
Een jongere blijft soms jarenlang contact houden met JIP. Maar het daadwerkelijke, succesvolle keerpunt komt wanneer de jongere de situatie zelf stapje voor stapje gaat oppakken. Vaak komen ze bij JIP dan later nog wel met vragen over bijvoorbeeld een grote aankoop die ze willen doen, maar ze pakken zelf de verantwoordelijkheid op. Je kunt de medewerkers van JIP niet blijer maken dan wanneer de jongere zelf de touwtjes in handen gaat nemen.
Emma: ‘Ik ondersteun een jongen die erg chaotisch en gestrest kan zijn. Ik startte een aantal maanden geleden met hem door aan te geven dat we eerst een financieel overzicht gaan maken, stapje voor stapje. Nu pakt hij zelf zijn financiën op en komt naar mij met wat hij allemaal heeft gedaan. Dit is echt de eerste stap die iemand kan zetten. Om schulden onder controle te krijgen moet je eerst erover gaan nadenken. Dan gaat het balletje rollen.’
Ook Josine heeft een mooi voorbeeld van een jongere die uiteindelijk de controle terugpakt. ‘Bas (22) kwam in 2024 naar JIP doordat zijn moeder aan de bel had getrokken bij ons. Bas had al lange tijd nergens schik in en lag veel op de bank of in bed. Toen ik het gesprek met hem aanging, merkte ik dat hij zich slecht over zichzelf voelde, omdat zijn vrienden wel waren gaan studeren of werken. Na een band opgebouwd te hebben, stelde ik aan Bas voor om een MBO-opleiding te gaan doen. Op deze manier had hij tenminste een inkomen en kon hij ook zijn schulden gaan aflossen die hij had en ondertussen een beroep leren. Daar ging hij mee akkoord en we schreven hem snel in, want het inschrijfmoment was eigenlijk al voorbij. Samen met mij meldde hij zich ook aan bij de kredietbank, die hem hielp zijn schulden af te betalen. Bas haalt nu alleen maar tienen op zijn opleiding en heeft zijn schulden onder controle! We zijn nu zelfs naar een HBO-opleiding aan het kijken voor hem. Bas nam laatst zelf het initiatief om een bijbaan te nemen en werkt nu bij zijn favoriete voetbalclub. Dat is toch fantastisch!’
Financiële educatie
Naast die hulp op maat, is het geven van financiële educatie een belangrijk onderdeel van de hulp van JIP. Er worden lessen gegeven op het MBO, HBO, middelbare scholen, en soms zelfs op het basisonderwijs. Het merendeel van de lessen gaat over hoe je over geld denkt, wat je belangrijk vindt en wat voor type geldpersoon jij bent. Dat start een bewustwordingsproces. Op het MBO gaat het vaker over praktische geldzaken, zoals het doen van belastingaangifte en het aanvragen van toeslagen. Op verzoek geeft JIP ook trainingen en workshops over geld met een bepaald thema. Denk bijvoorbeeld aan fraude en geld. En JIP traint ook andere professionals. Josine: ‘Wij hebben allemaal opleidingen gevolgd voor schuldhulpverlening en houden dit bij met cursussen en dergelijke zodat we heel goed weten wat we doen. Die kennis dragen we graag over aan andere professionals.’
TIP VAN JIP
Helaas zien de medewerkers van JIP soms mensen met tassen vol ongeopende post. Als je in de schulden zit, communiceer! Laat geen brieven ongeopend, maar benader de instanties die je deze maand niet kunt betalen. Daarmee bereik je meer dan wanneer je maanden niets van je laat horen. En als je niet durft te bellen, dan helpt het JIP je graag en gratis.